هان مردم!بدانید این آیه در باره اوست.ژرفای آن را فهم کنید و بدانید که خداوند او را برایتان صاحب اختیار و امام قرار داده،پیروی او را بر مهاجران و انصار و آنان که به نیکی از ایشان پیروی می کنند و بر صحرانشینان و شهروندان و بر عجم و عرب و آزاد و برده و بر کوچک و بزرگ و سفید و سیاه و بر هر یکتا پرست لازم شمرده است.(هشدار که) اجرای فرمان و گفتار او لازم و امرش نافذ است .ناسازگارش رانده ، پیرو و باور کننده اش در مهر و شفقت است. هر آینه خداوند ، او و شنوایان سخن او و پیروان راهش را آمرزیده است.
هان مردمان! آخرین بار است که در این اجتماع به پا ایستاده ام .پس بشنوید و فرمان حق را گردن گذارید. چرا که خداوند عزوجل صاحب اختیار و ولی و معبود شماست و پس از خداوند ولی شما ،فرستا ده و پیامبر اوست که اکنون در برابر شماست و با شما سخن میگوید و پس از من به فرمان پروردگار ، علی ولی و صاحب اختیار و امام شماست. آنگاه امامت در فرزندان من از نسل علی خواهد بود . این قانون تا بر پایی رستاخیز که خدا و رسول او را دیدار کنید دوام دارد.
و اکنون به عبودیت خویش و پروردگاری او گواهی می دهم و وظیفه خود را در آنچه وحی شده انجام می دهم. مبادا که از سوی او عذابی فرود آید که کسی را یارای دور ساختن آن از من نباشد هر چند توانش بسیار و دوستی اش (با من) خالص باشد- معبودی جز او نیست- چرا که اعلام فرموده که اگر آنچه (درباره علی) نازل کرده به مردم نرسانم ،وظیفه رسالتش را انجام نداده ام و خداوند تبارک و تعالی امنیت از (آزار) مردم را برایم تضمین کرده و البته که او بسنده و بخشنده است. پس آنگاه خداوند چنین وحی ام فرستاد:
به نام خداوند همه مهر مهرورز . ای فرستاده ما آنچه از سوی پروردگارت در باره علی و خلافت او بر تو فرود آمده بر مردم ابلاغ کن وگرنه رسالت خداوندی را به انجام نرسانده ای و او تورا از آسیب مردمان نگاه می دارد.
هان مردمان! آنچه بر من فرو آمده در تبلیغ آن کوتاهی نکرده ام و حال برایتان سبب نزول آیه را بیان میکنم :همانا جبرئیل بر من سه مرتبه فرود آمداز سوی سلام،پروردگارم-که تنها او سلام است-فرمانی آورد که در این مکان به پا خیزم و به هر سفید و سیاهی اعلام کنم که علی بن ابی طالب برادر،وصی و جانشین من در میان امت و امام پس از من است. جایگاه او نسبت به من به سان هارون نسبت به موسی است.لیکن پیامبری پس از من نخواهد بود .او (علی) صاحب اختیارتان پس از خدا و رسول است و پروردگارم آیه ای بر من نازل فرموده که:تنها و تنها ولی، صاحب اختیار و سرپرست شما ،خدا و پیامبر او و ایمانیانی هستند که نماز به پا میدارند. و در حال رکوع زکات می پر دازند. و همانا علی بن ابی طالب نماز به پا داشته و در رکوع زکات پرداخته و پیوسته خداخواه است و من از جبرئیل در خواستم که از خداوند سلام اجازه کند و مرا از این ماموریت معاف فرماید. زیرا کمی پرهیزکاران و فزونی منافقان و دسیسه ملامتگران و مکر مسخره کننده گان اسلام را می دانم. همانان که خداوند در کتاب خود در وصفشان فرموده :به زبان آن را میگویند که در دلهایشان نیست و آن را اندک و آسان می شمارند حال آنکه نزد خداوند بس بزرگ است. و نیز از آن روی که منافقان بارها مرا آزار رسانیده تا بدان جا که مرا اذن (سخن شنو و زود باور) نامیده اند. به خاطر همراهی افزون علی با من و رویکرد من با او و تمایل و پذیرش او از من تا بدانجا که خداوند در این موضوع آیه ای فرو فرستاده : و از آنانند کسانی که پیامبر را می آزارند و می گویند: او سخن شنو و زود باور است .
بگو:آری سخن شنو است .-علیه آنان که گمان میکنند او تنها سخن میشنود- لیکن به خیر شما است ، او (پیامبر صلی الله علیه و آله) به خدا ایمان دارد و مومنان را تصدیق می کند و راستگو می انگارد.
ستایش خدای را سزاست که در یگانگی اش بلند مرتبه و در تنهایی اش به آفریدگان نزدیک است.سلطنتش پر جلال و در ارکان آفرینش اش بزرگ است. بی آنکه مکان گیرد و جابجا شود ، بر همه چیز احاطه دارد و بر تمامی آفریدگان به قدرت و برهان خود چیره است.
همواره ستوده بوده و خواهد بود و مجد و بزرگی او را پایانی نیست.آغاز و انجام از او و برگشت تمامی امور به سوی اوست.
اوست آفریننده آسمانها و گستراننده زمین ها و حکمران آنها .دور و منزه از خصایص آفریده هاست و در منزه بودن خود نیز از تقدیس همگان برتر است. هموست پروردگار فرشتگان و روح،افزونی بخش آفریده ها و نعمت ده ایجاد شده ها.
به یک نیم نگاه دیده ها هرگز او را نبینند.کریم و بردبار و شکیبا ست.رحمتش جهان شمول و عطایش منت گذار،در انتقام بی شتاب و در کیفر سزاواران عذاب صبور و شکیباست. بر نهان ها آگاه و بر درون ها دانا،پوشیده ها بر او آشکار و پنهان ها بر او روشن است اوراست فراگیری و چیرگی بر هستی .نیروی آفریدگان از او و توانایی بر هر پدیده ویژه اوست .او را همانندی نیست و هموست ایجاد گر هر موجود در تاریکستان لا شیئ ، جاودانه و زنده و عدل گستر. جز او خداوندی نباشد و اوست ارجمند و حکیم.
دیده ها را بر او راهی نیست و اوست دریابنده دیده ها .بر پنهانی ها آگاه و بر کار ها داناست.کسی از دیدن به وصف او نرسد و بر چگونگی او از نهان و آشکار دست نیابد مگر او-عزوجل- که خود،راه نماید و بشناساند.
گواهی میدهم که او((الله)) است. همو که تنزهش سراسر روزگاران را فراگیر و نورش ابدیت را شامل است.
بی مشاور ،فرمانش را اجرا ،بی شریک تقدیرش را امضا و بی یاور سامان دهی فرماید. صورت آفرینش او را الگویی نبوده و آفریگان را بدون یاور و رنج و چاره جویی، هستی بخشیده است. جهان با ایجاد او موجود و با آفرینش او پدیدار شده است.پس اوست((الله)) که معبودی به جز او نیست. همو که صنعش استوار است و ساختمان آفرینشش زیبا. دادگری است که ستم روا نمی دارد و کریمی که کار ها به او باز میگردد.
و گواهی میدهم که او((الله)) است که آفریدگان در برابر بزرگی اش فروتن و در مقابل عزتش رام و به توانایی اش تسلیم و به هیبت و بزرگی اش فروتن اند.پادشاه هستی ها و چرخاننده سپهر ها و رام کننده آفتاب و ماه که هریک تا اجل معین جریان یابند. او پرده شب را به روز و پرده روز را که شتابان در پی شب است به شب پیچد. اوست شکننده ی هر ستمگر سرکش و نابودی کننده ی هر شیطان رانده شده. نه او را ناسازی باشد و نه برایش انباز و مانندی . یکتا و بی نیاز ،نه زاده و نه زاییده شده، او را همتایی نبوده ،خداوند یگانه و پروردگار بزرگوار است. بخواهد و به انجام رساند.اراده کند و حکم نماید.بداند و بشمارد .بمیراند و زنده کند.نیازمند و بی نیاز گرداند.بخنداند و بگریاند. نزدیک آورد و دور برد. باز دارد و عطا کند .اوراست پادشاهی و ستایش . به دست توانای اوست تمام نیکی و هموست بر هر چیز توانا. شب را در روز و روز را در شب فرو برد .معبودی جز او نیست ،گران مایه و آمرزنده ،اجابت کننده دعا و افزاینده عطا ، بر شمارنده نفس ها ، پروردگار پری و انسان .
چیزی بر او مشکل ننماید، فریاد فریادکنندگان او را آزرده نکند و اصرار اصرار کنندگان او را به ستوه نیاورد .نیکوکاران را نگاه دار ،رستگاران را یار ،مومنان را صاحب اختیار و جهانیان را پروردگار است. آنکه در همه احوال سزاوار سپاس و ستایش آفریدگان است. او را ستایش فراوان و سپاس جاودانه می گوییم بر شادی و رنج و بر آسایش و سختی. و به او و فرشتگان و نبشته ها و فرستاده هایش ایمان داشته ، فرمان او را گردن گذاشته و اطاعت می کنم و به سوی خوشنودی او می شتابم و به حکم او تسلیمم. چرا که به فرمانبری او شایق و از کیفر او ترسانم. زیرا او خدایی است که کسی را از مکرش در امان نبوده و از بی عدالتیش ترسان نباشد( زیرا او را ستمی نیست)